Refraktometry to urządzenia szeroko wykorzystywane w laboratorium. Refraktometr służy do badania współczynnika załamania światła w płynnych substancjach.Istnieje kilka podstawowych typów refraktometrów: Refraktometr Abbego,
Refraktometr Pulfricha,
Refraktometr Jamina. Aktualnie wykorzystywane refraktometry mogą posiadać bardzo wysoką dokładność i precyzję. Na rynku dostępne są m. in. kalibrowane precyzyjne urządzenia z automatyczną kompensacją temperatury w obrębie pomiaru lub urządzenia bardzo proste, kieszonkowe. Za pomocą refraktometru można dokonać różnego typu pomiarów jakościowych, pomiarów ilościowych oraz w przypadku licznych badań fizykochemicznych substancji. Pomiary jakościowe to np. identyfikacja związków chemicznych oraz określenie stopnia zanieczyszczenia związków. Refraktometry można wykorzystać do kontroli jakościowej surowców i produktów w przemyśle farmaceutycznym, w przemyśle spożywczym, paliwowym, kosmetycznym oraz w diagnostyce. Analizy ilościowe wykonywane za pomocą refraktometru mogą służyć do badania oznaczenia zawartości cukru w moszczu winnym, oznaczeniu zawartości alkoholu etylowego w wodzie, piwie, czy miodzie oraz do oznaczenia zawartości soli w wodzie morskiej. Refraktometr wykorzystywany w przypadku badań fizykochemicznych może być wykorzystywany do wyjaśnienia oddziaływania fal elektromagnetycznych na powłoki elektronowe cząsteczek i atomów – wyznaczanie reakcji molowych i jej składowych.Aktualnie wykorzystywane urządzenia są stricte dostosowane swoją konstrukcją i dokładnością pomiarów do przeznaczenia. W przypadku, gdy wymagana jest duża dokładność i precyzja pomiaru stosujemy
refraktometry cyfrowe, które to refraktometry zapewniają bardzo dokładne i powtarzalne wyniki pomiarów, oferują półautomatyczną i w pełni automatyczną pracę. Ogromną zaletą refraktometrów cyfrowych jest to, iż wymagane jest zaledwie kilka mikrolitów badanej substancji do wykonania pomiaru, a próbkę naniesioną na pryzmat zawsze można odzyskać po wykonanym pomiarze. Zastosowanie nienowoczesnych ekranów dotykowych sprawia, iż obsługa urządzenia jest intuicyjna. Oddzielnym działem zastosowania refraktometrów jest piwowarstwo. Najczęściej wykorzystywane są tu refraktometry ręczne niewielkich rozmiarów, wyskalowane w stopniach Brixa. Refraktometry stosowane w piwowarstwie służą do szybkiego wyznaczenia gęstości brzeczki. Gęstość brzeczki nie jest mierzona bezpośrednio, mierzy się stopień załamania światła, im gęściejsza brzeczka, tym światło bardziej ulega załamaniu. Proste laboratoryjne refraktometry można już zakupić za kilkaset złotych, podczas gdy bardzo rozbudowane, dokładne automatyczne refraktometry to wydatek nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych.