Do czego służą kolby miarowe?

W codziennej praktyce laboratoryjnej jest wykorzystywane bardzo dużo różnego rodzaju szkła zwykłego i miarowego. Kolba miarowa jest jednym z podstawowych naczyń w praktyce laboratoryjnej. Jest ona wykorzystywana w chemicznej analizie ilościowej i służy do przygotowywania standardowych roztworów mianowanych oraz wykonywania precyzyjnych rozcieńczeń roztworów. Kolby miarowe najczęściej wykonane są ze szkła lub tworzywa sztucznego, kształtem przypominają gruszkę z płaskim  dnem oraz długą wąską szyjką na którą naniesiona jest podziałka wskazująca na objętość danego naczynia. Długa wąska szyjka zwieńczona jest kołnierzem ze szlifem (do którego pasuje odpowiedni korek wykonany ze szkła lub tworzywa sztucznego) lub odpowiednim zakończeniem umożliwiającym zakręcenie kolby.

Kolby miarowe są skalowane na wlew (ang. "In") co oznacza, że konkretna wyskalowana objętość płynu znajduje się wewnątrz kolby, a po wylaniu roztworu z naczynia wilgoć, jaka pozostała na ściankach nie wpływa na wyskalowaną objętość zawartości i nie powinno się „wytrzepywać” tej pozostałości z kolby. Kolby miarowe nie sa przystosowane do przeprowadza się reakcji chemicznych i nie należy ich ogrzewać znacznie powyżej temperatury pokojowej.

Nadrukowana skala kolby informuje o objętości nominalnej, tolerancji, klasie dokładności kolby oraz o normie produkcyjnej. Oznakowanie jest skalibrowane i wskazuje na objętość cieczy w temperaturze 20 °C, co jest odpowiednio oznaczone na jej etykiecie. Kolby mają różne pojemności, który waha się w zakresie od jednego mililitra do nawet 20 litrów. Największe kolby miarowe są wykorzystywane do przygotowywania oraz do przechowywania roztworów mianowanych. Kolby miarowe o pojemności kilkudziesięciu mililitrów stosowane są w spektrofotometrii i w analizie śladowej.

Standardy kalibracji oraz tolerancji kolb miarowych są określane za pomocą standardowych specyfikacji takich jak ASTM E288, E542, E694, ISO 1042, GOST 1770-74. Kolby miarowe występują w dwóch różnych klasach: kolby standardowe klasy B oraz o podwyższonym standardzie (Klasa A/ Klasa 1/ USP lub równoważne w zależności od kraju wytworzenia) i posiadają unikalny numer seryjny, dzięki któremu można je zidentyfikować. W zastosowaniach, gdzie nie są wymagane podwyższone standardy np. laboratoryjne prace jakościowe, laboratoria szkolne czy uczelniane, wykorzystuje się kolby miarowe klasy B.

Kolby miarowe zazwyczaj  są bezbarwne, natomiast do pracy z związkami światłoczułymi (np. witaminy czy azotan srebra) wykorzystuje się kolby oranżowe o kolorze bursztynowym. Do niektórych aplikacji stosuje się zmodyfikowane kolby np. w analizie zawartości cukru w burakach cukrowych. Takie kolby służą do pracy z dużymi ilościami ciał stałych, które przenosi się do naczynia objętościowego w celu rozpuszczenia, ma szeroką szyjkę i jest nazywana kolbą wolumetryczną Kohlrauscha.

Podczas gdy standardowe kolby miarowe posiadają jedno oznaczenie, przemysłowe testy wolumetryczne, które stosowane są w chemii analitycznej i chemii żywności, mogą opierać się na wykorzystaniu kolb specjalistycznych, które oznaczone są wieloma naniesionymi oznaczeniami objętości - do łączenia kilku precyzyjnie odmierzonych objętości. Przykładem wysoko wyspecjalizowanej kolby miarowej jest np. kolba Le Chateliera stosowana zgodnie z procedurą objętościową do oznaczania ciężaru właściwego.

Dobór odpowiedniej kolby miarowej nie jest sprawą prostą. W przypadku wątpliwości co do typu i klasy kolby zawsze lepiej wybrać tą bardziej dokładną, gdyż uniknie się potencjalnie większej ilości błędów.